شهر وان، یکی از قدیمی ترین و پر رمز و رازترین شهرهای ترکیه، در شرق این کشور و در کنار دریاچه ای با همین نام قرار گرفته است. قدمت این شهر به هزاران سال پیش بازمی گردد و در طول تاریخ، شاهد حکومت های مختلفی از جمله اورارتوییان، ارمنیان، ساسانیان، سلجوقیان و عثمانیان بوده است. این پیشینه تاریخی غنی باعث شده است که وان نه تنها از نظر باستان شناسی و فرهنگی اهمیت ویژه ای داشته باشد، بلکه تأثیرات تمدن های گوناگون را در معماری، زبان، آداب ورسوم و سنت های مردم خود حفظ کند.
وان علاوه بر تاریخ پر فراز و نشیب خود، از نظر جغرافیایی نیز موقعیت ویژه ای دارد. این شهر در مجاورت دریاچه وان، بزرگ ترین دریاچه ترکیه، قرار گرفته است که خود یک جاذبه طبیعی منحصربه فرد محسوب می شود. آب شور و قلیایی دریاچه، اکوسیستم خاصی را در این منطقه ایجاد کرده که گونه های جانوری و گیاهی کمیاب را در خود جای داده است. علاوه بر این، وان در میان کوه ها و دشت های وسیعی قرار دارد که مناظری خیره کننده را برای علاقه مندان به طبیعت و کوهنوردی فراهم می کند.
در کنار جاذبه های طبیعی، وان دارای فرهنگی غنی و چندملیتی است. مردم این شهر عمدتاً کرد زبان هستند، اما ترکی نیز در میان آن ها رایج است. فرهنگ وان ترکیبی از سنت های کردی، ترکی و ارمنی است که در موسیقی محلی، غذاهای سنتی و لباس های بومی آن بازتاب یافته است. به عنوان مثال، صبحانه وان (کاهوالتی وان) یکی از مشهورترین وعده های غذایی در ترکیه است که ترکیبی از انواع پنیرهای محلی، نان تازه، عسل، خامه و دیگر خوراکی های مقوی است.
جاذبه های تاریخی وان نیز قابل توجه اند. قلعه وان، که به دوران اورارتوییان بازمی گردد، یکی از مهم ترین آثار تاریخی این شهر است و مشرف به دریاچه وان قرار دارد. کلیسای صلیب مقدس در جزیره آختامار نیز از دیگر آثار تاریخی مهم وان محسوب می شود که قدمتی بیش از هزار سال دارد و با معماری زیبای خود گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند.
علاوه بر همه این ها، وان به دلیل وجود گربه های منحصربه فردش، که به «گربه وان» معروف اند، شهرت جهانی دارد. این گربه ها که دارای چشمانی دوانگه (یک چشم آبی و یک چشم زرد) هستند، به دلیل علاقه خاصی که به آب دارند، از دیگر نژادهای گربه متمایز شده اند. دولت ترکیه برای حفاظت از این گربه های ارزشمند، مراکز ویژه ای را در وان ایجاد کرده است.
با تمام این ویژگی ها، وان امروزه یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری ترکیه به شمار می رود و سالانه پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است که برای کشف تاریخ، طبیعت، فرهنگ و طعم های بی نظیر آن به این شهر سفر می کنند.
وان یکی از کهن ترین سکونتگاه های جهان است که قدمتی بیش از ۵۰۰۰ سال دارد. این شهر مرکز حکومت پادشاهی اورارتو در قرن نهم پیش از میلاد بود. اورارتوها که در منطقه آناتولی شرقی و اطراف دریاچه وان سکونت داشتند، تمدنی پیشرفته را بنا نهادند که تأثیر زیادی بر تاریخ منطقه گذاشت. شواهد تاریخی نشان می دهد که آن ها سازه های دفاعی، معابد و سیستم های آبیاری پیشرفته ای ساختند که برخی از آن ها هنوز در منطقه قابل مشاهده است. در طول قرون متمادی، وان تحت کنترل امپراتوری های متعددی مانند آشوریان، مادها، هخامنشیان، سلجوقیان، عثمانی ها و دیگر قدرت های منطقه قرار گرفت. یکی از برجسته ترین آثار باستانی این شهر، قلعه وان است که یکی از مهم ترین بناهای باقی مانده از دوران اورارتویی به شمار می رود.
این قلعه بر فراز صخره ای عظیم ساخته شده و مشرف به دریاچه وان است. در داخل آن، کتیبه هایی باستانی به زبان اورارتویی دیده می شود که نشان دهنده قدمت تاریخی این منطقه است. قلعه وان نه تنها از نظر نظامی اهمیت داشت، بلکه به عنوان مرکز حکومتی و مذهبی نیز مورد استفاده قرار می گرفت. از جمله مهم ترین کتیبه های موجود در این قلعه، کتیبه خشایارشا، پادشاه هخامنشی است که نشان دهنده نفوذ ایرانیان در این منطقه در دوران باستان است. علاوه بر این، کلیسای آختامار یکی دیگر از آثار تاریخی ارزشمند وان محسوب می شود. این کلیسا که در جزیره آختامار در وسط دریاچه وان قرار دارد، در قرن دهم میلادی ساخته شده و دارای نقوش برجسته ای از داستان های کتاب مقدس است. معماری منحصربه فرد و موقعیت خاص آن، کلیسای آختامار را به یکی از زیباترین مکان های گردشگری ترکیه تبدیل کرده است. این کلیسا یکی از مهم ترین یادگارهای حضور ارامنه در منطقه بوده و به عنوان نمادی از فرهنگ و هنر ارمنی شناخته می شود. وان در طول تاریخ، میدان نبردهای بسیاری بوده است.
این شهر در دوره امپراتوری بیزانس، سلجوقیان، عثمانی ها و حتی در جنگ جهانی اول شاهد درگیری های متعددی بود. در جریان این جنگ، وان به یکی از نقاط استراتژیک نبرد میان نیروهای عثمانی و روسیه تبدیل شد که باعث تخریب گسترده شهر و تغییرات جمعیتی آن شد. همچنین، نبردهای میان ارامنه و عثمانی ها در این منطقه از جمله رویدادهای مهم تاریخی محسوب می شود که تأثیرات عمیقی بر بافت فرهنگی و اجتماعی شهر داشته است.
یکی از نمادهای شاخص شهر وان، گربه های سفید با چشمان دوانگه (یک چشم آبی و یک چشم زرد) هستند که به دلیل ویژگی های ژنتیکی منحصربه فرد، تنها در این منطقه یافت می شوند. این گربه ها نه تنها به دلیل ظاهر خاص خود، بلکه به خاطر رفتار دوستانه، عشق به آب و توانایی شنا کردن از دیگر نژادهای گربه متمایز هستند. دولت ترکیه برای حفاظت از این نژاد ارزشمند، برنامه های ویژه ای را اجرا کرده و مرکزی اختصاصی برای نگهداری و پرورش آن ها در شهر وان تأسیس نموده است. از نظر زبانی و فرهنگی، مردم وان عمدتاً کرد زبان هستند، اما زبان ترکی نیز در این منطقه رایج است.
فرهنگ چندملیتی وان که تأثیراتی از ارامنه، ترک ها و کردها را در خود جای داده، با وجود تغییرات تاریخی، همچنان سنت های اصیل خود را حفظ کرده است. موسیقی محلی وان نیز ترکیبی از نغمه های کردی، ارمنی و ترکی بوده و نقش مهمی در مراسم های عروسی و آیین های مذهبی دارد. برخی از آلات موسیقی سنتی این منطقه شامل بالابان، دف و تنبور هستند که در جشن ها و گردهمایی های محلی نواخته می شوند. در کنار این فرهنگ غنی، غذاهای محلی وان نیز از جذابیت های مهم این شهر به شمار می روند. یکی از مشهورترین خوراکی های منطقه، "کاهوالتی وان" یا صبحانه سنتی وان است که شامل انواع پنیرهای محلی، عسل طبیعی، نان تازه و خوراک های مخصوص منطقه می شود. همچنین، غذاهای معروف دیگری مانند "کیفته" (نوعی کباب)، "وان یاغلی" (نان محلی با کره و عسل) و "کادو کبابی" (کباب بادمجان) در آشپزی وان جایگاه ویژه ای دارند و طعمی اصیل از این شهر تاریخی را ارائه می دهند.
دریاچه وان، بزرگ ترین و یکی از منحصربه فردترین دریاچه های ترکیه، به دلیل آب شور و قلیایی خود از دیگر دریاچه های منطقه متمایز است. این شرایط خاص سبب شده است که بیشتر گونه های آبزی قادر به زیستن در آن نباشند، اما یک گونه منحصر به فرد از ماهی به نام "اینجی کیفالی" (Pearl Mullet) توانسته خود را با این محیط سازگار کند. این ماهی که بومی دریاچه وان است، در فصل مهاجرت به رودخانه های اطراف کوچ می کند و منظره ای دیدنی از پرش و حرکت دسته جمعی را به نمایش می گذارد که هرساله توجه بسیاری از عکاسان و طبیعت دوستان را به خود جلب می کند.
علاوه بر ویژگی های طبیعی، این دریاچه میزبان چهار جزیره اصلی است که هرکدام دارای اهمیت تاریخی و فرهنگی هستند. جزیره آختامار، مشهورترین آن ها، میزبان کلیسای مقدس صلیب است که قدمتی هزارساله دارد و یکی از مهم ترین آثار تاریخی ارمنیان در ترکیه محسوب می شود. جزایر آدیر، چارپاناک و کوش نیز هرکدام دارای بقایای تاریخی و افسانه های منحصربه فردی هستند که آن ها را به مقاصدی جذاب برای گردشگران تبدیل کرده اند. برخی از این جزایر به دلیل موقعیت جغرافیایی و طبیعت بکرشان، پناهگاه پرندگان مهاجر نیز هستند.
در کنار زیبایی های طبیعی و تاریخی، دریاچه وان با افسانه ای محلی نیز شناخته می شود. داستان "هیولای دریاچه وان" سال هاست که در میان ساکنان محلی دهان به دهان نقل می شود. برخی از مردم ادعا کرده اند که موجودی غول پیکر و ناشناخته را در آب های دریاچه دیده اند. اگرچه تاکنون هیچ مدرک علمی این ادعا را تأیید نکرده است، اما این داستان به جذابیت و رمزآلود بودن این دریاچه افزوده و حتی مورد توجه مستندسازان و پژوهشگران نیز قرار گرفته است.
در فاصله ای نه چندان دور از دریاچه، آبشار مرادیه قرار دارد که یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی منطقه به شمار می رود. این آبشار که از ارتفاعات بلند سرازیر می شود، در فصل های مختلف جلوه ای متفاوت دارد. در بهار، با آب فراوان و طبیعت سرسبز اطرافش، مکانی بی نظیر برای طبیعت گردان است، در حالی که در زمستان، با یخ زدگی و قندیل های بلوری خود، منظره ای سحرانگیز و خیره کننده ایجاد می کند. همه این عوامل، دریاچه وان و مناطق اطراف آن را به یکی از مقاصد گردشگری محبوب در شرق ترکیه تبدیل کرده اند.
شما به این مطلب چه امتیازی میدهید؟