ما در گلگشت در این مطلب آداب و رسوم و فرهنگ های خاص مردم استانبول را به شما معرفی خواهیم کرد:
مهمان نوازی و تعاملات اجتماعی
آداب معاشرت و احترام به بزرگ ترها
فرهنگ چای و قهوه
آداب ازدواج و شب حنا
و ....

مهمان نوازی و تعاملات اجتماعی

مهمان نوازی یکی از پایه های اصلی فرهنگ مردم استانبول است و بازتابی از سنت های عمیق آناتولی و تاثیرات اسلامی می باشد. مردم استانبول معمولاً به گرمی از مهمانان، حتی اگر غریبه باشند، استقبال می کنند. در بسیاری از خانه ها، ورود یک مهمان به عنوان «برکت» تلقی می شود. دعوت برای صرف چای، قهوه یا حتی وعده غذایی از سوی میزبان معمول است و رد کردن آن می تواند نشانه بی احترامی تلقی شود. معمولاً میزبان سعی می کند بهترین غذای ممکن را تهیه کند تا مهمان احساس راحتی و ارزشمندی کند. چای در استکان های باریک کمر باریک سرو می شود و به نوعی نماد دوستی و صمیمیت است. در مهمانی های رسمی، پذیرایی مفصل تری شامل غذاهای سنتی مانند کوفته، دلمه، بادمجان شکم پر، و دسرهایی مانند باقلوا یا کادایف ارائه می شود. در تعاملات اجتماعی، گفت وگو با لبخند، استفاده از جملات محترمانه و ارتباط چشمی نیز از نشانه های ادب و فرهنگ ارتباطی مردم استانبول است.

آداب معاشرت و احترام به بزرگ ترها

احترام به بزرگ ترها از سنین کودکی در خانواده ها آموزش داده می شود. هنگام ورود به خانه افراد مسن، بوسیدن دست و سپس گذاشتن آن بر پیشانی نشانه ای از احترام عمیق است. جوان ترها معمولاً در گفت وگو با افراد مسن، از عبارات مودبانه تر استفاده می کنند و در پاسخ به سوالات آنها با احترام و دقت گوش می دهند. در وسایل نقلیه عمومی، نشستن در صندلی مخصوص سالمندان و زنان باردار یک رفتار ناپسند تلقی می شود و اگر فرد جوانی روی این صندلی نشسته باشد، با ورود فرد سالمند معمولاً فوراً بلند می شود. هنگام صرف غذا نیز ابتدا بزرگ ترها شروع به خوردن می کنند. در روابط خانوادگی و اجتماعی، بزرگ ترها اغلب نقش راهنما و مشاور را دارند و تصمیمات مهم خانواده اغلب با مشورت آنها اتخاذ می شود. این احترام متقابل باعث انسجام نسل ها و انتقال فرهنگ سنتی به نسل جدید می گردد.

 فرهنگ چای و قهوه

چای و قهوه در فرهنگ استانبول فراتر از نوشیدنی هستند؛ آن ها ابزار ارتباط اجتماعی، آرامش و حتی تفکر محسوب می شوند. چای در تمام ساعات روز، به ویژه بعد از وعده های غذایی یا در میان گفت وگوهای دوستانه نوشیده می شود. قهوه ترک که با دقت و ظرافت خاصی تهیه می شود، جایگاه ویژه ای دارد. علاوه بر طعم منحصربه فرد، قهوه ترک برای «فال قهوه» نیز استفاده می شود، که سنتی محبوب میان زنان در محافل خانوادگی و دوستانه است. این فرهنگ باعث ایجاد جمع هایی می شود که افراد درباره مسائل شخصی یا اجتماعی گفت وگو می کنند. در بسیاری از مغازه ها و فروشگاه های سنتی نیز مشتریان با چای رایگان پذیرایی می شوند، که نمادی از احترام به مشتری است. چایخانه ها و قهوه خانه ها نیز مکان هایی برای معاشرت مردان مسن و محلی ها هستند و بخشی از فضای شهری استانبول را تشکیل می دهند.

 مراسم و جشن ها در استانبول به چه صورت است؟

استانبول شهری است که در آن مراسم و جشن های مذهبی، ملی و فرهنگی با شور فراوان برگزار می شود. دو عید اسلامی مهم، یعنی عید فطر و عید قربان، با آداب خاصی مانند دید و بازدید، اهدای عیدی به کودکان، تهیه غذاهای سنتی و کمک به نیازمندان همراه هستند. در این ایام، مردم با لباس های نو به دیدار اقوام می روند و فضای شهر حال وهوای خاصی پیدا می کند. جشنواره لاله ها در بهار، یکی از رویدادهای محبوب است که در آن پارک ها و میدان های شهر با میلیون ها گل لاله تزئین می شوند. همچنین مراسم صوفیانه رقص سماع، که در ماه دسامبر در برخی مراکز فرهنگی استانبول برگزار می شود، بازتابی از عرفان و معنویت در فرهنگ ترکیه است. جشنواره موسیقی استانبول، جشنواره فیلم، و برنامه های نوروزی برای اقلیت های فارسی زبان و کردها نیز از جمله رویدادهایی هستند که نشان دهنده تنوع فرهنگی این شهرند.

 آداب ازدواج و شب حنا

ازدواج در استانبول آمیخته ای از سنت و مدرنیته است. قبل از مراسم عروسی، مراسم «خواستگاری» با حضور خانواده ها برگزار می شود که در آن عروس چای می ریزد؛ اگر چای نمک دار باشد، نشانه شوخی یا آزمونی برای داماد است. مراسم «شب حنا» که معمولاً شب قبل از عروسی برگزار می شود، به ویژه برای زنان اهمیت دارد. در این مراسم، عروس لباس قرمز یا سنتی می پوشد، دست هایش با حنا تزئین می شود، و دوستان و اقوام با موسیقی سنتی به شادی می پردازند. در مراسم اصلی عروسی، موسیقی، رقص، غذای مفصل و فیلم برداری از مهم ترین بخش ها هستند. در برخی سنت ها، دوستان عروس نام خود را در کفش عروس می نویسند؛ نام هایی که پاک شوند، به زودی ازدواج خواهند کرد. هدایای نقدی یا طلایی نیز رایج اند و بخشی از کمک خانواده و دوستان به زندگی جدید زوج جوان محسوب می شود.

آداب سوگواری

در مواجهه با مرگ و سوگواری، مردم استانبول آداب خاصی دارند که همدردی و حمایت اجتماعی را نشان می دهد. پس از فوت یک فرد، معمولاً اطلاعیه هایی در محله نصب می شود و مراسم تشییع جنازه با حضور گسترده همسایگان و آشنایان برگزار می گردد. خانواده داغ دیده تا چند روز در خانه می مانند و مهمانان برای عرض تسلیت به خانه آن ها می روند. آوردن غذا توسط همسایگان برای سه روز نخست رایج است تا خانواده داغ دیده از بار آشپزی رها شوند. پخت حلوا، که به طور سنتی در میان اقوام و همسایگان توزیع می شود، نشانه ای از خیرات برای روح متوفی است. مراسم چهلم و سالگرد نیز با گردهمایی خانوادگی و دعا همراه است. این آداب، علاوه بر تسکین آلام خانواده، موجب تقویت پیوندهای اجتماعی در جامعه نیز می شود.

 با رقص های سنتی مردم استانبول آشنا شوید

رقص های محلی ترکی بخشی جدایی ناپذیر از مراسم شادی در استانبول اند. رقص هایی مانند "زیبک" (Zeybek) که بیشتر در نواحی غربی ترکیه رواج دارد، نمادی از شجاعت، وقار و مردانگی است و اغلب به صورت انفرادی یا دو نفره اجرا می شود. "بار" (Bar) نوعی رقص گروهی است که بیشتر در شرق ترکیه ریشه دارد ولی در مراسم استانبول نیز دیده می شود. "کارسیلاما" (Karsilama) که رقصی پرجنب وجوش با حرکات سریع است، معمولاً در مراسم عروسی اجرا می شود و با سازهایی چون کلارینت و darbuka همراه است. لباس های سنتی در این رقص ها نقش مهمی دارند؛ لباس هایی با رنگ های شاد، پولک دوزی و شال های رنگی به مراسم جلوه ای خاص می دهند. رقص های سنتی نه تنها جنبه سرگرمی دارند، بلکه ابزار حفظ هویت فرهنگی در برابر مدرنیزاسیون هستند.

 بازارها و فرهنگ چانه زنی

بازارهای سنتی استانبول مانند بازار بزرگ (Kapalıçarşı) و بازار ادویه (Mısır Çarşısı) از مکان هایی هستند که فرهنگ خرید و فروش و چانه زنی به خوبی در آن ها مشاهده می شود. در این بازارها، خریدار و فروشنده وارد گفت وگوی دوستانه می شوند که اغلب با تعارف چای همراه است. چانه زنی نه تنها روشی برای کاهش قیمت، بلکه بخشی از تعامل اجتماعی و سنتی خرید است. فروشندگان با شور و حرارت محصولات خود را معرفی می کنند و خریداران نیز با بررسی کیفیت و مقایسه قیمت به خریدی رضایت بخش می رسند. علاوه بر محصولات محلی، این بازارها مکانی برای تجربه مستقیم فرهنگ مردم و آشنایی با صنایع دستی ترکی مانند فرش، چراغ های موزاییکی، پارچه های سنتی و جواهرات هستند. گردشگران نیز این بازارها را به عنوان جاذبه فرهنگی بازدید می کنند.

 آداب هدیه دادن

هدیه دادن در فرهنگ استانبول نمادی از محبت، احترام و قدردانی است. هنگام دیدار از خانه ای، معمولاً بردن هدیه ای مانند شیرینی، میوه، یا گل، نشانه ادب محسوب می شود. در مناسبت های خاص مانند تولد، ازدواج، خانه تکانی یا جشن تولد نوزاد، هدایای مشخصی مرسوم است. طلای ۲۲ یا ۲۴ عیار از جمله هدایای رایج در مراسم ازدواج است. در بازدید از خانه سالمندان یا بیمار، هدیه ای هرچند کوچک، نشانه توجه و محبت است. بسته بندی هدیه نیز اهمیت دارد و معمولاً با دقت و زیبایی انجام می شود. در میان دوستان نزدیک، تبادل هدیه به عنوان ابراز دوستی و استمرار رابطه انجام می شود. حتی در روابط کاری، هدیه دادن در عیدها یا موفقیت های شغلی نیز متداول است.

 آداب سفر و خداحافظی

در فرهنگ استانبول، بدرقه مسافر با آداب خاصی همراه است. خانواده و دوستان تا درب خانه یا حتی ایستگاه وسایل نقلیه مسافر را همراهی می کنند. پاشیدن آب پشت سر مسافر در هنگام حرکت نشانه آرزوی سفر بی خطر و بازگشتی روان است؛ چرا که آب در فرهنگ ترکی نماد پیوستگی، جاری بودن و سلامتی است. این رسم نه تنها در سفرهای دور بلکه حتی در سفرهای داخلی نیز دیده می شود. مسافر نیز معمولاً با بوسیدن دست بزرگ ترها و خداحافظی مودبانه خانه را ترک می کند. در صورت امکان، تماس تلفنی یا پیام کوتاه پس از رسیدن به مقصد نیز بخشی از آداب رایج است تا اطرافیان از سلامت او مطمئن شوند. این رفتارها پیوند عاطفی قوی میان اعضای خانواده و دوستان را نشان می دهد.